Definicja sepsy

Sepsa (sepsis) jest pojęciem znanym od starożytności, ale mało specyficznym. Odniosło się ono ogólnie do schorzeń przebiegających z ropieniem tkanek i kończących się zazwyczaj niepomyślnie. Po odkryciu drobnoustrojów chorobotwórczych sepsę zaczęto opisywać, jako rezultat działania bakterii na organizm. Nie było to jednak określenie powszechne. Ludzie umierali na tyfus, ospę czy cholerę. Ale nie mówiono o nich, że umierali na sepsę, choć była to śmierć w przebiegu ogólnoustrojowej reakcji na zakażenie. Sepsa kojarzona była z obecnością drobnoustrojów we krwi.

Dlatego na przełomie XIX i XX wieku, a także w pierwszej połowie XX wieku rozpoznanie sepsy zostało ustabilizowane, jako „zatrucie krwi”. Określono ten stan jako „blood poisoning” i odpowiednio w innych językach „Blutvergiftung”, a jeszcze bardziej malowniczo w językach słowiańskich, jako „gniłokrowie” czy „posocznica”. Posocznica jest określeniem pochodzącym od słowa „posoka”. Według Uniwersalnego Słownika Języka Polskiego, PWN Warszawa 2003; "„posoka” , to w znaczeniu łowieckim „krew grubej zwierzyny z wyjątkiem niedźwiedzia, rzadziej krew wszystkich zwierząt”, a w znaczeniu przestarzałym/ poetyckim to „krew ludzka". Określenia te wiązały się z pojęciem uznanym współcześnie jako „bakteriemia”.

W drugiej połowie XX wieku stało się jasne, że obraz kliniczny sepsy może pojawić się także bez stwierdzenia obecności patogenów we krwi.  Zwrócono również uwagę, że organizm reaguje bardzo odmiennie na takie same patogeny, co oznacza, że sepsa nie jest prostą reakcją na obecność drobnoustrojów we krwi, ale stanowi złożony proces patofizjologiczny, którego źródła należy szukać na poziomie komórkowym. Określenie sepsy, jako „zatrucie krwi” nie miało dalszych podstaw i zostało porzucone. Także w językach słowiańskich, w nomenklaturze medycznej utrzymywany jest grecki rdzeń słowa „sepsis” . W nomenklaturze polskiej ciągle funkcjonuje określenie „posocznica”, zarówno w piśmiennictwie jak i w oficjalnej dokumentacji. Nie ma jednak precyzyjnej medycznej definicji tego pojęcia. Przyzwyczajenie do tradycyjnych, staropolskich określeń można wiązać z sympatią do własnego języka. Jednak współczesny język medyczny musi być precyzyjny i wymaga ścisłych definicji. Także określenie jak „posocznica” czy „dychawica” są językowo obrazowe, ale nie mają nic wspólnego ze współcześnie opisywanym stanem klinicznym.